05.03.2018

Szkoda - jej znaczenie w prawie cywilnym

Szkoda jest to uszczerbek w dobrach prawnie chronionych poniesiony wbrew woli poszkodowanego.

Wyróżnimy dwie podstawowe kategorie szkód:

1. szkody majątkowa
2. szkody niemajątkową

Szkoda majątkowa. Określana jest jako różnica pomiędzy stanem majątku poszkodowanego przed zdarzeniem wywołującym szkodę oraz po jego wystąpieniu.

 

Przykładami szkód majątkowych mogą być:

• koszt wyremontowania zalanego mieszkania;
• koszt odkupienia zniszczonej rzeczy;
• koszt naprawy uszkodzonego pojazdu;
• koszt najmu pojazdu zastępczego na czas naprawy pojazdu uszkodzonego;
• koszty leczenia, w tym zakupu leków czy rehabilitacji;
• itp.

 

Szkoda niemajątkowa jest uszczerbek w dobrach niemajątkowych. W przypadku osób fizycznych szkoda niemajątkowa polega na bólu fizycznym lub cierpieniach psychicznych. Mogą jej doznać także osoby prawne i jednostki z art. 33 ¹ KC, a wówczas jej istotą jest uszczerbek na dobrach osobistych tych osób lub jednostek.

 

Przykładami szkód niemajątkowych mogą być:

• ból fizyczny na skutek odniesienia obrażeń ciała;
• cierpienia psychiczne na skutek utraty najbliższej osoby;
• naruszenie dobrego imienia, wizerunku czy innych dóbr osobistych;
• itp.

 

Zasady ustalania wysokości szkody regulują przepisy kodeksu cywilnego

Stosownie do art. 361 § 2 KC granice szkody majątkowej wyznaczają:

1. wyrządzona strata;
2. utracone korzyści.

 

Przez pojęcie straty (damnum emergens) rozumie się pomniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów.

 

Utracone korzyści (lucrum cessans) obejmują wartość aktywów, które nie weszły do majątku wskutek zdarzenia wyrządzającego szkodę, oraz wartość pasywów, które się wskutek tego zdarzenia nie zmniejszyły. Panuje zgoda co do tego, że powinno się tu brać pod uwagę tylko te korzyści, które z wysokim prawdopodobieństwem znalazłyby się w majątku poszkodowanego. Jeśli to prawdopodobieństwo jest niższe, występuje przypadek tzw. szkody ewentualnej (utraty szansy na uzyskanie korzyści), która nie podlega naprawieniu. To np. utracone zarobki, który poszkodowany uzyskałby gdyby nie brał udziału w wypadku drogowym.

 

Należy pamiętać, iż ustalanie wysokości poniesionej szkody jest niejednokrotnie bardzo skomplikowane i wymaga wiadomości specjalnych oraz skorzystania z pomocy biegłego. W razie wątpliwości zalecane jest skorzystania z pomocy adwokata, który wyjaśni jak szkoda rozumiana jest w orzecznictwie sądów powszechnych oraz z pomocy jakiego biegłego (jakiej specjalności) skorzystać aby ustalić jej wysokość.

 

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 459 z późn. zm.).